2022ko Udako Ikastaroa: Batasun indartsuago baterako estrategiak eta tresnak: Europako subiranotasunerantz?

Gaia

Europa batuaren ideia Bigarren Mundu Gerraren ondorengo emaitza politiko argienetako bat izan zen. 1948ko Hagako Kongresutik, Europako gizarte zibilaren foro nagusitik, Europaren ideia beti egon da lotuta estatu nazionala gainditzeari, estatuak osatu eta hobetuko zituen nazioz gaindiko egitura bat sortuz. Europako zibilizazioa suntsituko zukeen gerra berri bat urte gutxitan hirugarrenez ez errepikatzeko sortu zen Europako eskala. Garaiko diagnostikoa oso argia izan zen: gerra, hein handi batean, Estatuaren subiranotasunaren kontzeptu klasikoaren ondorioz gertatu zen. Horregatik, hasieratik, Europa subiranotasun hori gainditzeko sortu zen. Subiranotasuna gainditzeak ez zuen esan nahi estatuak desagertuko zirenik, baizik eta birformulatu egin behar zirela, Estatuaren eta Europaren artean partekatutako subiranotasunaren kontzeptu berri batekin.

Eredu komunitarioaren hasiera oparoa izan arren, estatuko gobernuak beti saiatu ziren prozesua kontrolatzen eta Europako erakundeei subiranotasuna ahalik eta gehien lagatzen. Egia esan, integrazio-prozesuaren zuzendaritzaren gobernu-arteko prozesu mailakatu baina etengabea ikus daiteke, Kontseilu Europarraren sorrerak eta gero eta protagonismo handiagoa izateak argitua.

Paradoxikoki, gobernuek gero eta kontrol handiagoa izateak, integrazioa bultzatu beharrean, bere mugak erakutsi ditu. Lehenik segurtasunaren eta defentsaren esparruan, gero kanpo-politikan, eta orain dela gutxi, munduko pandemiaren krisiaren ondoren, hainbat arlotan, eztabaida handia sortu da EBk nazioarteko eszenatoki gero eta konplexuago eta arriskutsuago batean jarduteko gaitasuna nola berreskura lezakeen jakiteko. Horrela sortu zen EBren autonomia estrategikoaren kontzeptua.

Ildo horretan, EBk aurrerapausoak eman ditu kanpo-harremanetarako Europako zerbitzu bat sortu arte, eta haren ikuspegia eta lehentasunak zehaztu ditu EBko Agenda Globalean, besteak beste. Hala ere, Brexita edo errefuxiatuen krisia bezalako krisi eta gertakariek esparru estrategiko horietatik haratago aurrera egiteko beharra erakutsi dute.

Gainera, hasiera batean segurtasunaren eta kanpo-politikaren arloko gogoeta gisa sortu zena, COVID-19aren pandemiaren egungo testuinguruan, irismen orokorreko eztabaida politiko bihurtu da, Batasunaren politika eta dimentsio guztiei eragiten diena: elikadura, osasuna, energia, balio-kateak, lehengaien hornikuntza, salgaien garraioa, etab. Praktikoki, gure bizitzako alderdi garrantzitsu guztietan, Batasunaren mendekotasun eta ahultasun mota desberdinak ikusten dira. Horregatik, duela gutxi, Europako Batzordeak eta EBko Kontseiluak autonomia estrategiko irekia politikak koordinatzeko eta jarduteko lehentasunezko ardatzetako batean kokatu dute, Batasunaren kanpo-proiekzioa bultzatzeko eta haren ekonomia- eta finantza-erresilientzia indartzeko. “Jarduteko gaitasun eraginkorra” berreskuratzeko behar hori agerian geratu da, batetik, autonomia estrategikoaren kontzeptuaren esanahia zabalduz, baina baita Europako subiranotasunaren kontzeptua sortuz ere.

Kontzeptu hori, Frantziako presidente hautatu ondoren hauteskunde-kanpainan Emmanuel Macron jendarteratzen hasi zena, Europako Batzordeak onartu zuen, eta gaur egun Europaren etorkizunari buruzko eztabaidaren parte da.

Helburuak

EuroBasquek antolatutako Udako Ikastaro honen helburu nagusia hausnarketa sustatzea eta ideiak eta proposamenak sortzea da, EBk gaur egun bi kontzeptu horien inguruan dituen erronka askotariko eta garrantzitsuei aurre egin ahal izateko:

Zer esan nahi du subiranotasun europarraren kontzeptuak? Zein da autonomia estrategikoaren kontzeptuaren irismena? Zer ekarpen egiten dio horietako bakoitzak – Edo ambos- Europar Batasunaren egungo eztabaidari? Zer proposamen zehatz gara ditzake kontzeptu horietako bakoitzak? Zer adibide zehatzetan ikus daitezke autonomia estrategikoa aplikatzearen abantailak eta onurak? Batasunaren zer politika inplikatuko ditu esparru estrategiko horrek? Zer eragin izango du EBren eta kanpoko bazkideen arteko elkarrizketan eta gobernantza globalean? Zer dakar Europako subiranotasunak energiari, elikadurari, txertoei eta abarri dagokienez? Nola egokitzen da Europako subiranotasuna Europako etorkizun federalarekin? Subiranotasun europarra al da Estatuaren subiranotasuna ordezkatzea? Nola uztartzen da estatu kideen konstituzioek aitortutako ahalmen legegilea, nazionalitateak eta abar dituzten eskualdeen autogobernuarekin?

Ikastaroak kontzeptu horren sorrera eta garapena erakutsiko ditu, baita esanahia ulertzeko gakoak ere; baina, batez ere, ikastaroak praktikoa izan nahi du, eta Europako subiranotasunak hainbat eremu eta politikatan zer dakarren erakutsi.

MATRIKULA HEMENDESKARGATU UDAKO IKASTAROEN PROGRAMA